autorka: Izabela Zygmunt
Fundusz Sprawiedliwej Transformacji będzie wart 40 mld euro
W przedstawionej przez Komisję Europejską nowej propozycji unijnego budżetu wartość Funduszu Sprawiedliwej Transformacji została zwiększona z 7,5 mld euro do 40 mld euro. Według wyliczeń Komisji do polskich regionów węglowych może trafić aż 8 mld euro.
W środę (27 maja 2020) zaprezentowany został nowy projekt budżetu UE na lata 2021-27. Jest on znacznie większy niż pierwotnie zaproponowana wersja: wartość proponowanego budżetu wzrosła z ok. 1100 mld euro do 1850 mld euro. Zwiększona, i to znacznie, została także wartość Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, którego zadaniem jest łagodzenie społecznych i gospodarczych skutków odchodzenia do paliw kopalnych w regionach zależnych gospodarczo od górnictwa i wysokoemisyjnych gałęzi przemysłu.
Fundusz, który w poprzedniej wersji budżetu miał mieć wartość 7,5 mld euro, obecnie ma być wart 40 mld euro.
Polskie regiony górnicze, które wcześniej mogły liczyć na 2 mld euro, obecnie mają szansę skorzystać z puli środków wynoszącej 8 mld euro. Zwiększona zostanie także pula zarezerwowana dla regionów górniczych w programie InvestEU, którego zadaniem jest wspieranie i stymulowanie prywatnych inwestycji. To znacząca zmiana, która istotnie poszerzy możliwości skutecznego złagodzenia niekorzystnych społecznych skutków dekarbonizacji w polskich regionach węglowych, pozwoli zbudować nowe podstawy rozwoju i poprawić jakość życia. Warunkiem skorzystania ze wsparcia jest przygotowanie tzw. Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji, wskazujących, jakich skutków dany region się spodziewa oraz jakie zamierza podjąć działania zaradcze.
Plany powinny być przygotowywane w drodze dialogu z lokalnymi społecznościami i interesariuszami.
Muszą także być spójne z przyjętym przez Unię Europejską celem osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r. Prace nad planami dla polskich regionów węglowych rozpoczynają się właśnie w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.
Komisja Europejska opracowała nową propozycję unijnego budżetu na lata 2021-27, ponieważ pierwotny projekt uznano za nieadekwatny do sytuacji, w jakiej znalazła się Europa wskutek pandemii. Najważniejsza zmiana dotyczy znaczącego zwiększenia budżetu: pierwotnie miał on być wart ok. 1100 mld euro. Obecna propozycja opiewa na 1850 mld euro i ma umożliwić państwom UE zwiększenie inwestycji, ożywienie gospodarki i uniknięcie recesji. Działania finansowane z przyszłego budżetu mają prowadzić do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.
Nowy projekt budżetu będzie teraz przedmiotem negocjacji pomiędzy państwami UE.
Państwa muszą jednomyślnie zgodzić się na jego ostateczny kształt. Jednocześnie toczyć się będą dalsze negocjacje aktów prawnych regulujących cele i warunki wydatkowania pochodzących z niego środków, w tym rozporządzenia ustanawiającego Fundusz Sprawiedliwej Transformacji.