Słowacja: Kłopot z Planem Działania w zakresie rozwoju Górnej Nitry po rezygnacji z węgla

Lokalne, regionalne i państwowe władze Słowacji rozpoczęły prace nad Planem Działania dotyczącym rozwoju Górnej Nitry po rezygnacji z węgla. Górna Nitra to słowackie zagłębie węglowe i jeden z pilotażowych regionów nowej Platformy dla Regionów Węglowych w Procesie Transformacji[1] („Platform for Coal Regions in Transition“), promowanej przez Komisję Europejską.

Regionalny członek Słowackiego Związku Miast i Gmin – instytucji reprezentującej lokalne władze na poziomie krajowym – ogłosił podczas spotkania 10 stycznia w Prievidzy rozpoczęcie procesu planowania przyszłości Górnej Nitry.  Zaangażowane w niego będą władze centralne i lokalne oraz przedstawiciele miasta Prievidza i Komisji Europejskiej.

Górna Nitra jest jednym z trzech pilotażowych regionów nowej Platformy dla Regionów Węglowych w Procesie Transformacji, uruchomionej w grudniu 2017 r. przez Komisję Europejską. Jej celem jest wspieranie europejskich regionów w poszukiwaniu rozwiązań na przyszłość bez węgla poprzez zapewnienie im bezpośredniej pomocy i partnerstwa z innymi regionami. Platforma oparta jest na założeniu, że współpraca regionalnych, krajowych i międzynarodowych podmiotów stwarza okazję do wprowadzenia w życie długofalowych, zrównoważonych projektów i tworzenia miejsc pracy.

Poparcie dla stworzenia planu działania wyrazili między innymi Anton Marcinčin, pełnomocnik rządu słowackiego ds. wspierania najmniej rozwiniętych regionów, który podczas spotkania w Prievidzy podkreślił, że taki plan pozwoliłby ludności regionu na przewidywanie, planowanie, tworzenie możliwości i generalnie na przygotowanie się do momentu, w którym węgiel przestanie być głównym filarem zatrudnienia w lokalnej gospodarce. Plan poparli także Jaroslav Baška, przewodniczący kraju trenczyńskiego, w którego skład wchodzi Górna Nitra, oraz przewodniczący Związku Miast i Gmin Górnej Nitry, Vojtech Čičmanec.

Na początku 2017 r. przedstawiciele górnictwa w Górnej Nitrze wyrazili zainteresowanie dyskusjami na temat rozwoju regionalnego. Jednak tym razem odmówili wzięcia udziału. Przekazali organizatorom spotkania 10 stycznia, że zamknięcia kopalni to temat na dyskusje na najwyższym poziomie – krajowym i europejskim – a nie na forum regionalne.

Chociaż ministrowie obecnego rządu zazwyczaj deklarują, że poprawa funkcjonowania sieci elektrycznej umożliwiłaby zamknięcie elektrowni Novaky w 2022 lub 2023 roku, to konkretna data rezygnacji z węgla przez cały kraj nie została wyznaczona. Jednak w niektórych miejscowościach już teraz odchodzi się od węgla i fakt ten ma konsekwencje, z którymi trzeba się niezwłocznie zmierzyć. W wiosce Sebedrazie, gdzie już nie wydobywa się węgla, lokalne władze donoszą, że brakuje im informacji o planowanym przyszłym wykorzystaniu pustych budynków i nieużywanego sprzętu, które figurują w księdze wieczystej miejscowości, ale należą do spółki górniczej.

Stworzenie Planu Działania na rzecz modernizacji, zakładającego działania oddolne i angażującego lokalne, regionalne, krajowe i międzynarodowe podmioty to świetny pomysł. Byłoby jednak jeszcze lepiej, gdyby spółka górnicza także podjęła się współpracy z lokalnymi i regionalnymi podmiotami.

Tekst pochodzi z just-transition.info

Tekst: Lenka Ilčíková i Juraj Melichár (CEPA – FoE Słowacja)