Wsparcie techniczne
JASPERS
Metodologia oceny projektów opracowana przez inicjatywę JASPERS składa się z dwóch etapów:
Etap I – Ogólna ocena projektu
Dwa główne kryteria, wg których oceniany jest projekt dotyczą jego lokalizacji – musi dotyczyć regionu górniczego w transformacji z wciąż prowadzoną działalnością górniczą – oraz jego zakresu – powinien przewidywać realizację przynajmniej jednego z poniższych celów:
- strukturalna transformacja i dywersyfikacja gospodarki regionu;
- tworzenie miejsc pracy i wzrost gospodarczy;
- rozwój zaawansowanych technologii;
- poprawa efektywności energetycznej i transformacja systemu energetycznego;
- inteligentny rozwój miast i odporność na zmieniające się warunki;
- pozytywny wpływ na środowisko i cele związane z ochroną klimatu.
Etap II – Ocena dokumentów aplikacyjnych projektu – ocena jakościowa i rekomendacje
II A – Wpływ projektu
- Wkład w polityki, programy i strategie: lokalne/regionalne/krajowe/UE
Kryterium ocenia wkład projektu w odpowiednią politykę lokalną/regionalną/krajową/UE i dokumenty strategiczne (zwłaszcza: Lokalne/regionalne strategie rozwoju, Długookresowe strategie rozwoju kraju, Krajowe/regionalne/lokalne plany zagospodarowania przestrzennego, Regionalne/krajowe strategie inteligentnej specjalizacji, Krajową politykę energetyczną, Strategię UE 2020, Ramy polityki klimatyczno-energetycznej UE do 2030 r., Politykę energetyczną Polski do 2050 r. itp.).
- Wpływ na lokalną gospodarkę i biznes
Kryterium ocenia wpływ projektu na gospodarkę regionu objętego działaniem projektu, mierzony pod kątem: opłacalności ekonomicznej projektu, wkładu we wzrost PKB, potencjału innowacyjności, tworzenia nowych przedsiębiorstw (zwłaszcza start-upów lub ogólnie MŚP).
- Wpływ na zatrudnienie i przekwalifikowanie pracowników
Kryterium ocenia bezpośredni wpływ projektu na przekwalifikowywanie i podnoszenie kwalifikacji pracowników górnictwa węglowego – wyrażony w liczbie pracowników, oraz bezpośredni i pośredni wpływ projektu na zatrudnienie i innowacje społeczne w regionie – mierzony w ekwiwalentach pełnego czasu pracy.
- Wpływ na środowisko
Kryterium ocenia oddziaływanie projektu na środowisko (np. ludzi, florę, faunę, glebę, wodę, powietrze, klimat, krajobraz, zasoby materialne oraz dziedzictwo kulturowe) i jego potencjał w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu i przystosowywaniu się do nich. Szczególny nacisk jest kładziony na potencjał projektu w zakresie ograniczenia zanieczyszczenia powietrza i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.
Brane pod uwagę są wyłącznie projekty o neutralnym lub pozytywnym wpływie na produkcję gazów cieplarnianych. Priorytetowo traktowane są projekty mające większy wpływ na redukcję emisji gazów cieplarnianych i/lub projekty dotyczące wytwarzania lub wykorzystania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, zwiększenia efektywności energetycznej i rozwoju magazynowania energii.
- Innowacyjność i potencjał replikacji
Kryterium ocenia innowacyjność projektu i potencjał udanego powielenia w innych regionach węglowych w transformacji, przy jednoczesnym osiągnięciu wyników w porównywalnej skali. Kryterium ocenia również wykorzystanie i rozwój zaawansowanych technologii w projekcie.
Etap II B – Zasadność projektu
- Wykonalność planu realizacji projektu
Przejrzystość i kompleksowość planu realizacji projektu, harmonogram jego realizacji – w tym określenie głównych etapów projektu (wskaźniki rzeczowe i finansowe do monitorowania realizacji, wskaźniki produktów i rezultatów projektu), stopień dojrzałości projektu (w tym w stosownych przypadkach: przygotowanie studium wykonalności, biznesplan, analiza finansowa, analiza ekonomiczna, ocena ryzyka, ocena oddziaływania na środowisko, decyzja w sprawie pomocy publicznej).
- Potencjał instytucjonalny
Kryterium ocenia zdolność beneficjenta pod względem potencjału technicznego, potencjału prawnego, możliwości finansowych, potencjału administracyjnego i zarządzania projektem.
- Wykonalność techniczna
Kryterium ocenia techniczną wykonalność projektu, w szczególności: czy rozwiązanie techniczne jest w stanie w odpowiedni sposób spełnić cele projektu, czy projekt jest w stanie osiągnąć zamierzone rezultaty, czy jego koncepcja techniczna jest solidna i dostosowana do „najlepszej dostępnej technologii”, czy projekt jest zgodny z obowiązującymi przepisami i normami na poziomie kraju oraz UE.
- Uzasadnienie biznesowe
Kryterium ocenia uzasadnienie biznesowe (lub inne uzasadnienie projektu), w szczególności analizę popytu na projekt i jego produkty oraz analizę wariantów i analizę finansową.
- Zarządzanie ryzykiem
Kryterium ocenia stopień narażenia projektu na ryzyka i związane z tym plany zarządzania ryzykiem. Ocena ogranicza się do głównych rodzajów ryzyka, na które narażony jest projekt, w szczególności: popyt, projektowanie, nabywanie gruntów, administracja i zamówienia publiczne, konstrukcja, kwestie operacyjne, finansowe, regulacyjne, prawne, w tym pomoc publiczna, środowisko naturalne, zmiany klimatu.
SRSS
Służba ds. Wspierania Reform Strukturalnych (Structural Reform Support Service – SRSS) ma na celu, zgodnie z nazwą, ułatwienie regionom planowania reform strukturalnych. Udziela pomocy dostosowanej do potrzeb poszczególnych regionów, uwzględniając wszystkie etapy transformacji i szeroki wachlarz polityk.
Wsparcie to:
- jest udzielane na wniosek państwa członkowskiego,
- nie wymaga współfinansowania,
- charakteryzuje się szybkim wdrażaniem (coroczne rundy wniosków).
Obecnie projekty SRSS są realizowane w następujących regionach węglowych:
Górna Nitra, Słowacja
- wsparcie w przygotowaniu planu działania (przyjętego przez władze słowackie w dniu 3 lipca 2019 r.), w tym konsultacje społeczne z zainteresowanymi stronami;
- wsparcie w zakresie możliwości rekultywacji terenów górniczych i minimalizacji wpływu na środowisko oraz wizyty studyjne w innych regionach węglowych.
Macedonia Zachodnia, Grecja
- wsparcie w przygotowaniu planu transformacji, w tym zmiany przeznaczenia gruntów górniczych;
- identyfikacja konkretnych projektów w zakresie dywersyfikacji gospodarczej oraz zaangażowanie zainteresowanych stron.
Jak można ubiegać się o wsparcie?
Składanie wniosków odbywa się za pośrednictwem organów koordynujących państw członkowskich do dnia 31 października każdego roku (na ogół wniosków jest więcej niż dostępnych środków finansowych). Następnie prowadzony jest dialog z władzami krajowymi na temat projektowania i wdrażania wsparcia.
SRSS może pomóc w przygotowaniu wniosku.