Siedem złotych zasad

Siedem przedstawionych poniżej zasad to wytyczne dla władz regionalnych i krajowych, które opracowują strategie sprawiedliwej transformacji i wdrażają je na szczeblu regionalnym.

Mają one szczególne znaczenie dla „zespołów krajowych” omawiających i planujących transformację oraz dokonujących ostatecznej selekcji projektów, które mają uzyskać dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach unijnej Platformy Regionów Węglowych w Procesie Transformacji.

Pełne wdrożenie tych zasad zapewni skuteczny udział różnych zainteresowanych stron w procesie selekcji i realizacji projektów mających na celu wsparcie szybkiej i sprawiedliwej społecznie transformacji w regionie polegającej na odejściu od węgla zgodnie z unijnymi zobowiązaniami zawartymi w paryskiej umowie klimatycznej ONZ.

Kierując się tymi zasadami, władze powinny:

Jak najszybciej publicznie ogłosić zamiar utworzenia partnerstwa bądź grupy, która zajmie się planowaniem sprawiedliwej transformacji. Na co najmniej trzy tygodnie przed pierwszym spotkaniem tej grupy należy ogłosić jasno sformułowane i otwarte dla wszystkich zaproszenie do udziału w jej pracach. Władze powinny w tym celu skorzystać z różnych kanałów komunikacji, w tym także z mediów społecznościowych.

Dążyć do zapewnienia udziału reprezentatywnej grupy partnerów we wszystkich spotkaniach grupy i we wszystkich procesach dotyczących sprawiedliwej transformacji. Należy przy tym działać zgodnie z zasadami europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa. W spotkaniach poświęconych planowaniu i przygotowywaniu sprawiedliwej transformacji powinni więc zawsze uczestniczyć następujący partnerzy:

- odpowiednie władze regionalne, lokalne i inne władze publiczne, a także przedstawiciele rządu centralnego,
- partnerzy gospodarczy i społeczni, w tym przedstawiciele związków zawodowych,
- jednostki reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, w tym partnerzy z kręgów ochrony środowiska i spraw społecznych.

Wśród tych osób powinien znaleźć się co najmniej jeden przedstawiciel miejscowej organizacji pozarządowej i jeden przedstawiciel organizacji pozarządowej działającej na szczeblu krajowym. Osoby te należy wybrać w sposób transparentny. Władze powinny również podjąć próbę zaproszenia do udziału w spotkaniu przedstawiciela społeczności lokalnej, np. burmistrza lub prezydenta miasta.

Zapewnić wszystkim partnerom równy status i prawo do głosowania. Wszyscy partnerzy powinni zostać zaangażowani w opracowanie długofalowego strategicznego planu sprawiedliwej transformacji oraz kryteriów wyboru projektów wpisujących się w tę strategię, jak również w proces oceny wniosków projektowych i wyboru najlepszych projektów.

Udostępnić wszystkim partnerom takie same informacje i dokumenty w tym samym czasie na co najmniej dwa tygodnie przed planowaną datą spotkania. Wykazy projektów, w tym listy propozycji projektów i kryteriów wyboru, powinny być transparentne i łatwo dostępne.

Stworzyć transparentne mechanizmy przekazywania informacji zwrotnych, w tym uwag i wkładu poszczególnych osób w działania komitetów i opracowywanie procesów.

Zapewnić, że sprawozdania z posiedzeń komitetu zostaną udostępnione publiczne, podobnie jak lista uczestników i informacje o decyzjach dotyczących projektów, nie później niż dwa tygodnie po dacie posiedzenia.

Ułatwić zaangażowanie społeczności lokalnych i opinii publicznej w proces transformacji. Wszystkie dokumenty i decyzje powinny być szeroko udostępnione publicznie na potrzeby otwartych konsultacji. Należy opracować proste i jednoznaczne procedury umożliwiające społeczeństwu przekazywanie swoich propozycji projektów i uwag na temat już zgłoszonych proponowanych inicjatyw bądź planów dotyczących transformacji.