Rzecznicy sprawiedliwej transformacji

Patryk Białas

Prezes Stowarzyszenia BoMiasto, dyrektor Centrum Innowacji i Kompetencji w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum w Katowicach, koordynator polskich liderów „Climate Reality”, radny miasta Katowice.

„Uważam, że już nadszedł czas, aby powołać coś takiego jak okrągły stół transformacji śląskiej. Sprawiedliwa transformacja powinna być śląską racją stanu, to znaczy: niezależnie od tego, kto rządzi, wszyscy jesteśmy umówieni, że musimy przekształcać region. A żeby ten region zmienić, trzeba to robić w sposób sprawiedliwy, z poszanowaniem człowieka, społeczności lokalnej i środowiska naturalnego, tak jak to było w Niemczech przy tworzeniu procesu Energiewende”.

Alicja Zdziechiewicz

Aktywistka stowarzyszenia Zielony Imielin i Śląskiego Ruchu Klimatycznego.  Zaangażowana w proces sprawiedliwej transformacji regionów węglowych oraz działania na rzecz ochrony środowiska i zasobów wodnych.

„W ciągu półtora roku od rozpoczęcia działań strony społecznej sprawa Imielina stała się rozpoznawalna w środowisku związanym z energetyką, górnictwem i ekologią jako przykład obywatelskiego nieposłuszeństwa, konsolidacji społecznej i symbol transformacji energetycznej Górnego Śląska”.

Tomasz Lamik

Były radny miasta Imielin, członek Stowarzyszenia Nasz Imielin.

„Jak twierdzą naukowcy, tego węgla w Polsce, który opłaca się wydobywać, starczy nam na góra 15-20 lat. Grozi nam nieuchronne odejście od węgla. Musimy się do tego dobrze przygotować, trzeba stworzyć plan, strategię, można to dobrze zorganizować i w miarę bezboleśnie przeprowadzić. Najważniejsi dla mnie są w tym ludzie”.

Jan Bondaruk

Zastępca Dyrektora ds. Inżynierii Środowiska Głównego Instytutu Górnictwa. Ekspert Komisji Europejskiej i członek zespołów eksperckich oceniających projekty inwestycyjne w zakresie innowacji, ochrony środowiska i rewitalizacji terenów zdegradowanych. Uczestniczy w pracach platformy dla regionów górniczych (Coal Regions in Transition).

„Dla nas temat rewitalizacji terenów po górniczych w kontekście transformacji jest bardzo ważny, bo pozwala nam włączyć w ten proces bardzo wiele kompetencji, które posiadamy. Rewitalizacja ma szerszy wymiar. Nam nie chodzi o to, by te tereny z po górniczych stały się zielone, czyli o tzw. rekultywację, tak samo nie dążymy do remediacji, technicznego usunięcia zanieczyszczeń, ale chodzi o rewitalizację również w tym aspekcie społecznym. Analizuje się teren jako taki, ale też jego rolę w systemie. Analiza, którą przeprowadzamy, czyli analiza tego potencjału wewnętrznego i otoczenia, jest bardzo istotnym elementem dla przyszłych inwestorów”.

Andrzej Chwiluk

Przewodniczący Związku Zawodowego Górników w Polsce KWK „Makoszowy”, Zabrze.

„Ludzie, którzy pracowali w kopalniach, mają do opowiedzenia ważną historię. W 2010 poprowadziłem 40 tysięcy ludzi w proteście przeciw zamykaniu kopalń. I dziś chcę zrobić coś w sprawie zmiany klimatu, bo wiem, jak poważne jest zagrożenie! Musiałem protestować, bo rząd nie dba o takie społeczności jak nasza. To, czego brakuje, to uczciwego dialogu. Nawet my – Polacy, ekolodzy, rząd, górnicy – mówimy jakby innymi językami. My, górnicy, jesteśmy praktycznymi ludźmi. Widzimy, że pieniądze na odnawialne źródła energii nie będą kierowane na ochronę miejsc pracy ludzi takich jak my. Bądźmy szczerzy, bez uczciwego przywództwa to się nie stanie. Sprawiedliwa transformacja to jedyna droga naprzód”.

Maciej Sytek

Prezes Agencji Rozwoju Regionalnego (ARR) w Koninie, były wicemarszałek województwa wielkopolskiego, twórca wizji rozwoju Wielkopolski Wschodniej w oparciu o nowy instrument unijny „Platforma dla regionów górniczych w procesie transformacji”, inicjator „Doliny energii” w Wielkopolsce Wschodniej, inicjator porozumienia na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej Regionu Wielkopolski Wschodniej.

„Jesteśmy w newralgicznym momencie, w którym nagle się okazało, pomimo iż od lat 90. wiadomo było, że węgiel się skończy. Działań czy to ze strony samorządu, czy przede wszystkim ze strony państwa nie widać, nie były podejmowane. Sprawa odkrywki Ościsłowo uświadomiła wszystkim sytuację, w której jesteśmy. W której prędzej czy później subregion koniński powinien w jakiś sposób się zmieniać.(…) Transformacja to długi proces, długa droga. Jasno określone cele, które muszą zostać zbudowane i zaznaczone w strategii. Każdy interesariusz, który będzie chciał się przyłączyć do tego procesu, jest na wagę złota. Dlatego też rozmawiamy z każdym. To, że np. rozmawiamy z Polską Zieloną Siecią, z organizacjami zajmującymi się walką ze zmianami klimatu, uświadamia nam, że ten proces będzie długotrwały i mamy wiele do zrobienia”.

Jarosław Koźlarek

Stowarzyszenie ZmieniaMY Konin, Fundacja Miasto Prowincjonalne

„Dla nas obecnie najważniejsze jest stworzenie strategii szczegółowej. Postulujemy porządne konsultacje społeczne i na ich bazie zbudowanie planu transformacji. Chodzi nam o uwzględnienie postulatów strony społecznej, musimy zabiegać, aby usłyszeć głos wszystkich interesariuszy, aby to się nie działo tylko na szczeblach politycznych, ale żeby to był proces jak najszerzej konsultowany. Ważne jest też zaangażowanie związków zawodowych w ten proces. Sprawiedliwą transformację rozumiemy jako bezbolesne przejście miasta i regionu z gospodarki opartej na węglu w kierunku rozproszonych źródeł rozwoju, aby to się nie odbyło kosztem społeczeństwa i pracowników. Mamy wytypowanych kilka zagrożeń – w pierwszej kolejności to zagrożenie związane z bezrobociem oraz utrata dochodów dla miast. O transformacji mówimy też w kontekście tzw. pozytywnego projektu, bo dominuje przygnębiający obraz, że zamykanie kopalń będzie się wiązało z degradacją regionu”.

Miłosława Stępień

Pełni funkcję prezeski stowarzyszenia Akcja Konin, należącego do Kongresu Ruchów Miejskich, oraz wiceprezeski fundacji Pełnym Głosem, zajmującej się sprawami kobiet.

„Transformacja musi być procesem włączającym, a nie wykluczającym. Na przykładzie Wielkopolski Wschodniej można to pokazać w ten sposób, że główne działania są tutaj w Koninie, natomiast wyklucza się z procesów społeczności słabsze albo społeczności, które mają mniej siły przebicia. Przykładem tu mogą być społeczności rolnicze i wiejskie, które są mniej liczne i nie mają przełożenia politycznego, właśnie je trzeba wesprzeć, aby zostały wzięte pod uwagę w ramach tego procesu”.

Agata Kuźmińska

Stowarzyszenie Zmieniamy Konin Partnerka Społeczna procesu Sprawiedliwej Transformacji Wielkopolski Wschodniej. Fundatorka Fundacji Instytut Zielonej Przyszłości, lokalnego think tanku z zakresu Sprawiedliwej Transformacji i ośrodka edukacji technologicznej dla młodych.

 „Sprawiedliwa transformacja jest według mnie ogromną szansą dla Wielkopolski Wschodniej, nie tylko na zmiany energetyczne, ale przede wszystkim społeczno-gospodarcze. W obliczu głębokiego kryzysu rozwojowego tej części województwa, odpływu mieszkańców, zwłaszcza młodych, trudności w znalezieniu pracy i innych wyzwań, które powodują, że mieszkańcy nie są zadowoleni ze swojego regionu, sprawiedliwa transformacja daje szansę na dźwignięcie gospodarki i odbudowę lokalnej dumy. Największym zagrożeniem, z którym przyjdzie się zmierzyć, może być wpadnięcie w kolejną pułapkę rozwojową – odchodząc od monokultury przemysłowej, musimy dołożyć wszelkich starań, aby nowa fala rozwoju Wielkopolski Wschodniej była możliwie mocno zdywersyfikowana na wiele branż. Nie możemy sobie pozwolić na sytuację, w której znów będziemy uzależnieni od działalności jednego wielkiego zakładu. Moim zdaniem, żeby sprawiedliwa transformacja Wielkopolski Wschodniej odniosła sukces, poza działaniami gospodarczymi i współpracą na rzecz pracowników i mieszkańców, konieczne jest zadbanie wprost o naszą przyszłość, czyli o młodych mieszkańców regionu. Dbając o ich rozwój, edukację, podnoszenie poziomu umiejętności, ale także dając im szansę na pracę i działanie lokalne, możemy być dużo bardziej spokojni o to, że zwiążą swoją przyszłość z Koninem i jego okolicą”.