W czwartek 26 listopada przedstawiciele samorządów, przedsiębiorców oraz organizacji społecznych wzięli udział w inauguracyjnym spotkaniu Forum Partnerstwa Wielkopolski Wschodniej, które przez najbliższe dwa lata będzie pełnić rolę społecznej rady konsultacyjnej w procesie odchodzenia od węgla i sprawiedliwej transformacji tego regionu.
Forum Partnerstwa powołano jako wspólną platformę dyskusji, wymiany punktów widzenia i doświadczeń, skupiającą szerokie i zróżnicowane grono podmiotów z Wielkopolski Wschodniej. Głównym celem Forum będzie włączenie w proces planowania transformacji subregionu wszystkich stron, których zmiany te będą dotyczyć i od akceptacji których będzie również zależał jej sukces.
Jak podkreślał Maciej Sytek, prezes Agencji Rozwoju Regionalnego w Koninie – Wielkopolska Wschodnia ma szansę stać się laboratorium sprawiedliwej transformacji dla pozostałych regionów węglowych w Polsce i Europie. Na spotkaniu zaprezentował on projekt Koncepcji Sprawiedliwej Transformacji Wielkopolski Wschodniej, opracowany przez zespół ekspertów pod kierownictwem Agencji Rozwoju Regionalnego. Dokument ten, po zakończeniu konsultacji społecznych, stanie się podstawą do opracowania Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji – oficjalnego dokumentu wymaganego przez Komisję Europejską do przyznania środków na pomoc w społeczno-gospodarczej transformacji regionu i na łagodzenie jej skutków.
Podczas spotkania, Izabela Zygmunt, ekspertka ds. polityki klimatycznej z Polskiej Zielonej Sieci i organizacji CEE Bankwatch Network przybliżyła uczestnikom kluczowe, aktualne informacje nt. unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Agata Kuźmińska z Fundacji Instytut Zielonej Przyszłości z Konina wskazała natomiast najbardziej obiecujące kierunki rozwojowe Wielkopolski Wschodniej, wśród których za najważniejsze uznała wsparcie już istniejących małych i średnich przedsiębiorstw.
Konfrontacja na Forum różnych punktów widzenia i konstruktywna dyskusja przedstawicieli różnych sektorów, jest kluczowa dla wypracowania wspólnych, wysokiej jakości planów na przyszłość. Część wielkopolskich przedsiębiorców wskazywała, że wygaszanie górnictwa i branż okołogórniczych oznacza konieczność stworzenia sprzyjających warunków dla nowych firm i inwestorów, których przyciągnąć mogą jedynie atrakcyjne warunki m.in. uzbrojone tereny z rozwiniętą infrastrukturą transportową i energetyczną. Organizacje społeczne natomiast ostrzegają, że przeznaczenie środków unijnych na rozbudowę dużej i kosztownej infrastruktury (przysłowiowe „lanie asfaltu”) błyskawicznie i skutecznie pochłonęłoby środki mające przecież pomóc w przebudowie rynku pracy oraz przekształceniu modelu rozwoju na pro – środowiskowy i nakierowany na osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Sama kwestia pozyskania unijnych środków na wsparcie sprawiedliwej transformacji – ich wysokości, celowości, a nawet szczebla, na którym będą zarządzane – również pozostaje otwarta i budzi ogromne emocje.
Jak wskazała Joanna Furmaga, prezes Polskiej Zielonej Sieci – Forum Partnerstwa powinno aktywnie wesprzeć proces tworzenia Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji, a potem szerszej Strategii, gdyż od ich jakości zależeć będzie skuteczność aplikowania o środki unijne. Forum powinno również stanowić silny głos regionu, co jest szczególnie istotne wobec niepokojących rządowych planów przejęcia i centralnego zarządzania środkami na transformacji regionów węglowych.
W spotkaniu inauguracyjnym wzięli udział przedstawiciele wielkopolskich samorządów (m.in. gminy: Koło, Konin, Turek, Przykona, Babiak), uczelni, lokalni przedsiębiorcy, organizacje społeczne oraz pracownicy Agencji Rozwoju Regionalnego.
Organizatorami wydarzenia byli: Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć oraz Fundacja Instytut Zielonej Przyszłości we współpracy z Agencją Rozwoju Regionalnego w Koninie.
Forum Partnerstwa jest częścią międzynarodowego projektu „Oddolne, Zrównoważone, Odnawialne – Laboratorium Sprawiedliwej Transformacji w polskich i niemieckich regionach górniczych”, wspieranego finansowo przez Europejską Inicjatywę Klimatyczną EUKI. Celem projektu jest wsparcie procesu planowania i wdrażania sprawiedliwej transformacji przy szerokim udziale społecznym w dwóch regionach węglowych mierzących się w podobnymi wyzwaniami: Wielkopolsce Wschodniej w Polsce oraz Łużycach w Niemczech.
Spotkania Forum będą organizowane cykliczne. Następne spotkanie, zaplanowane na styczeń 2021 poświęcone będzie konsultacjom Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji dla Wielkopolski Wschodniej.
Projekt realizowany przez Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć finansowany przez Europejską Inicjatywę na Rzecz Klimatu – European Climate Initiative (EUKI). EUKI jest instrumentem finansowania projektów przez Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych (BMU) Republiki Federalnej Niemiec. Wdrażanie instrumentu wspiera Niemieckie Towarzystwo Współpracy Międzynarodowej (GIZ).