Polska Zielona Sieć wzięła udział w warsztatach “Dekarbonizacja ciepłownictwa – geotermia i społeczności energetyczne” w Bratysławie. Podczas warsztatów miały miejsce prezentacje, dyskusje, jak i wizyta studyjna w ciepłowni geotermalnej w Galancie niedaleko stolicy Słowacji.
Pierwsza część konferencji poświęcona była problematyce planowania transformacji ciepłownictwa. Michaela Valentova z Politechniki Czeskiej w Pradze zwróciła przedstawiła piramidę transformacji sektora ciepłownictwa. U jej podstaw leży strategiczne planowanie, następnie oszczędzanie energii, użycie ciepła odpadowego, a następnie skorzystanie z lokalnych źródeł ciepła i na samym końcu – z pozostałych. Niestety wiele europejskich miast nie posiada strategii rozwoju ciepłownictwa, a w momencie naglącej transformacji tego sektora niezwykle istotne jest to, aby zanalizować cele, dostępność nowych technologii, koszty, scenariusze konsumpcji, itp. Jak zauważyła Valentova, “planowanie” niezbyt dobrze kojarzy się w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, jednak jest konieczne wobec wyzwań transformacji.
Podczas konferencji swoją prezentację miała również Sara Herreras Martinez z Uniwersytetu w Utrechcie, w Holandii. Wystąpienie poświęciła analizie wypracowywania planu dekarbonizacji źródeł ciepła w holenderskich miastach. 92 proc. holenderskich budynków zasilane jest w ciepło z gazu i głównie są to indywidualne źródła ciepła. Holandia założyła, że do 2030 roku 1,5 miliona budynków zdekarbonizuje swoje źródła ciepła, a do 2050 roku – 7,6 mln.
Holenderskie miasta i gminy do procesu planowania zmiany źródeł ciepła zaprosiły kluczowych interesariuszy – spółdzielnie mieszkaniowe, przedsiębiorstwa ciepłownicze czy operatorów sieci elektroenergetycznych i gazowych. Dzięki temu, gminy mogły zebrać ważne dane wejściowe i zidentyfikować możliwości oraz ograniczenia. Taka analiza jest kluczowa do naszkicowania planu działania i podjęcia decyzji od czego zacząć.
W trakcie planowania zdiagnozowano m.in., że brakuje wiążących wytycznych do likwidacji przyłączy gazowych dla właścicieli domów, co hamuje dynamikę realizowanych projektów. Dodatkowo brakuje konkurencyjnych, zrównoważonych alternatyw ciepła i odpowiednich instrumentów ich finansowania. Jedną z barier jest niewystarczający poziom zatrudnienia i wiedzy w samorządach, które wykazują silną zależność od zewnętrznych ekspertyz, dotyczących analizy i planowania przyszłości ogrzewnictwa.
Polska Zielona Sieć wraz z przedstawicielami instytucji z innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej odwiedziła geotermalną ciepłownię w Galancie, która została uruchomiona w 1996 roku. Stacja, pobiera wodę geotermalną z dwóch studni i zaopatruje w ciepło około 1 300 mieszkań oraz przylegający do niej duży budynek szpitala. Woda geotermalna o temperaturze 77°C jest pompowana z głębokości 2 100 m.
Ciepłownia wykorzystuje 4 pętle grzewcze o różnej temperaturze wody:
- Pętla grzewcza 90/70°C – System ogrzewania grzejnikowego w szpitalu
- Pętla grzewcza 77/52°C – Ogrzewanie grzejnikowe w domach wielorodzinnych
- Pętla grzewcza 52/42°C – Radiacyjne ogrzewanie sufitowe w szpitalu
- Pętla przygotowania ciepłej wody użytkowej 55°C – system kombinowany dla domów wielorodzinnych
W 2007 roku, w Galancie zostało wybudowane kąpielisko geotermalne. Głównym źródłem ciepła uzdrowiska jest zużyta woda geotermalna odprowadzana ze stacji. Dzięki kąpielisku wzrasta efektywne wykorzystanie energii geotermalnej w mieście i rozwija się turystyka w regionie.
Projekt geotermalny w Galancie stanowi bardzo ważną inwestycję w zakresie wykorzystania energii odnawialnej Słowacji. Główne cele to ekologiczna produkcja ciepła i bardzo korzystna cena energii cieplnej. Podczas trwającej już dekadę eksploatacji nie wystąpiły żadne istotne komplikacje i problemy, a stacja geotermalna w niezawodny sposób dostarcza ciepło wszystkim odbiorcom.
Polskie regiony węglowe – zarówno Wielkopolska Wschodnia, jak i województwo śląskie – mają dobre warunki do rozwoju ciepła geotermalnego. W Koninie już taka inwestycja ruszyła. Mamy nadzieję, że wszystkie regiony mające potencjał do wykorzystania tego źródła ciepła, z niego skorzystają.
Alina Pogoda, Polska Zielona Sieć